حبوبات سرشار از پروتئین، فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی بوده و به دلیل ارزش غذایی بالا، مقاومت به خشکی، توانایی تثبیت نیتروژن در خاک و افزایش حاصلخیزی آن، نقش حیاتی در تأمین امنیت غذایی، پایداری سیستم‌های کشاورزی و حفظ تنوع زیستی ایفا می‌کنند. اهمیت این گروه گیاهی تا حدی است که سازمان ملل متحد برای ترویج مصرف، شناخت اهمیت و مزایای حبوبات، سال 2016 میلادی را به عنوان سال جهانی حبوبات نامگذاری و دهم فوریه (۲۲ بهمن ماه) را به عنوان روز جهانی حبوبات تعیین کرده است.
بانک ژن گیاهی ملی ایران به عنوان مرکز تخصصی ملی حفاظت و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی گیاهان زراعی و خویشاوندان وحشی آنها، دارای کلکسیون غنی از توده‌های متنوع حبوبات بومی کشور است. این کلکسیون شامل انواع لوبیا، نخود، عدس، ماش، باقلا و سایر حبوبات است که از مناطق مختلف ایران جمع‌آوری شده‌اند. به عنوان نمونه، حدود ۳۰۳۴ نمونه ژنتیکی عدس و ۵۷۱۶ نمونه ژنتیکی نخود در بانک ژن گیاهی ملی ایران نگهداری می‌شود که نشان دهنده تلاش‌های طولانی مدت و بی‌وقفه محققین و کارشناسان این بانک ژن در جمع‌آوری و حفاظت از این منابع بی‌بدیل است. این بانک ژن علاوه بر حفظ و نگهداری از این منابع ژنتیکی، در زمینه تحقیقات و توسعه ارقام جدید حبوبات نیز فعالیت‌های گسترده‌ای انجام می‌دهد.
رقم نخود روشنا، ارقام عدس نوژیان و مژده و ارقام لوبیای گیل، ساحل، سپهر و هیدج از جدیدترین ارقام ملی زراعی معرفی شده حبوبات توسط بهنژادگران ایرانی در سال ۱۴۰۱ هستند. این ارقام جدید با ویژگی‌های برتر می‌توانند نقش مهمی در افزایش تولید و بهبود کیفیت حبوبات در کشور داشته باشند.