یکی از مهم‌ترین اولویت‌های بانک‌های ژن، بهره‌برداری هدفمند از ذخایر ژنتیکی حفاظت‌شده به منظور افزایش تنوع در سیستم‌های زراعی و توسعه ارقام تجاری جدید است. در همین راستا، بانک ژن ملی گیاهی ایران طی سال‌های اخیر با جمع‌آوری و ثبت ویژگی‌های تعداد زیادی از نمونه‌های ژنتیکی ماش از اقلیم‌ها و مناطق مختلف کشور، گام مهمی در شناسایی ظرفیت‌های بومی این گونه ارزشمند برداشته است.
در ادامه این فعالیت‌ها، با انجام فرآیندهای انتخاب، خالص‌سازی و تکثیر لاین‌های ماش با ویژگی‌های زراعی مطلوب، ۱۸ ژنوتیپ برتر به بخش تحقیقات ذرت و گیاهان علوفه‌ای مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر تحویل داده شد. پس از بررسی‌های دقیق میدانی و تطبیقی، چهار رقم برتر ماش علوفه‌ای به شرح زیر معرفی شدند:
- داریا: دارای سازگاری عمومی و عملکرد علوفه بالا در مناطق مختلف.
- ملک: سازگار با استان‌های گلستان و فارس، با توان عملکردی بالا در شرایط تنش آبی.
- نادین: مناسب برای اقلیم خوزستان و مناطق مشابه، با عملکرد بالای علوفه.
- مارون: مناسب برای کرج و اقلیم‌های مشابه با تمرکز بر عملکرد دانه بالا.
ماش به عنوان گیاهی با دوره رشد کوتاه، نیاز آبی پایین و قابلیت بهبود حاصلخیزی خاک، گزینه‌ای ایده‌آل برای تولید علوفه در شرایط محدودیت منابع آب به شمار می‌رود. استفاده از این گیاه در فصل تابستان می‌تواند به‌عنوان راهکاری مؤثر برای کاهش وابستگی به علوفه وارداتی و تقویت امنیت غذایی کشور تلقی شود.
این موفقیت نشان می‌دهد که بهره‌برداری از منابع ژنتیکی بومی، نه‌تنها امکان معرفی ارقام تجاری با سازگاری بالا را فراهم می‌آورد، بلکه باید به‌عنوان یکی از محورهای راهبردی توسعه کشاورزی پایدار مورد توجه و حمایت جدی قرار گیرد.
